Αδυνάτισμα : εξπρές ή όχι; Η απάντηση των ειδικών

Μελίνα Σηφακάκη και τη Μαρία Δρίλλη

Κλινικοί διαιτολόγοι, συνεργάτες του τμήματος Ενδοκρινολογίας και Διαβητολογικού κέντρου του Νοσοκομείου «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο ΕΕΣ»

Το καλοκαίρι βρίσκεται προ των πυλών και ένας σημαντικός αριθμός ανδρών και, κυρίως, γυναικών σπεύδουν σε γυμναστήρια και χώρους αισθητικής για μια γρήγορη απώλεια των περιττών κιλών που απέκτησαν κατά τη διάρκεια του χειμώνα, με στόχο την κατάκτηση μιας κομψής σιλουέτας για τις καλοκαιρινές τους εξορμήσεις. Τα ινστιτούτα και οι δίαιτες ¨εξπρές¨, που κυκλοφορούν αυτήν την περίοδο σε όλα σχεδόν τα περιοδικά, υπόσχονται θαύματα δελεάζοντας τους υποψήφιους προς αδυνάτισμα να ακολουθήσουν τις συμβουλές τους.

Τι συμβαίνει όμως και οι μέθοδοι αυτές αδυνατούν να ¨τηρήσουν¨ τις υποσχέσεις τους και πού βρίσκεται η αλήθεια γύρω από τη σωστή απώλεια βάρους και τη διατήρηση των αποτελεσμάτων; Οι απαντήσεις βρίσκονται στη δομή των διαιτολογίων αλλά και στις προσδοκίες των ατόμων που ακολουθούν τέτοιου είδους δίαιτες. Από τη μια, οι περισσότερες από αυτές τις δίαιτες είναι εξαντλητικές. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να εφαρμοστούν μόνο για μικρή χρονική περίοδο διότι η κόπωση του οργανισμού επέρχεται γρήγορα. Έτσι, τα αποτελέσματα τους διαρκούν λίγο-μόνο κατά τη διάρκεια της εφαρμογής τους. Επομένως το ελαττωμένο βάρος δεν είναι μόνιμο αλλά παροδικό, καθώς μετά τη διακοπή των διαιτών τα κιλά ξαναυξάνονται. Εκτός αυτού, λίγα από αυτά τα προγράμματα είναι επιστημονικά τεκμηριωμένα, με αποτέλεσμα να ελλοχεύουν κίνδυνοι για την υγεία- όταν για παράδειγμα η δίαιτα δεν είναι πλήρης σε θρεπτικά συστατικά.

Από την άλλη, η πλειοψηφία των ατόμων που ακολουθεί τέτοιου είδους δίαιτες επικεντρώνεται μόνο στα κιλά, αγνοώντας ότι η μόνιμη βελτίωση της διατροφής είναι αυτή που θα φέρει επιθυμητά αποτελέσματα. Συνήθως το διαιτολόγιο ακολουθείται μηχανικά, με μόνη προσμονή την απώλεια των κιλών και την επιστροφή στις αρχικές διατροφικές συνήθειες. Έτσι το άτομο υπεισέρχεται σ’ έναν φαύλο κύκλο με διαρκείς επαναλήψεις απώλειας-επαναπρόσληψης βάρους (φαινόμενο γιο-γιο), χωρίς να μπορεί να σταθεροποιηθεί στο βάρος που επιθυμεί, απορυθμίζοντας τον οργανισμό του και διαιωνίζοντας το πρόβλημα των περιττών κιλών και της παχυσαρκίας που εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία του.
.
Συνεπώς το κύριο πρόβλημα είναι πώς να χάσουμε βάρος, με προσεκτικό και ασφαλή τρόπο ώστε να το διατηρήσουμε σταθερό για το υπόλοιπο της ζωής μας;
Τρία είναι τα στοιχεία που απαιτούνται για την απώλεια βάρους και τη διατήρηση του: ελαττωμένη πρόσληψη θερμίδων, άσκηση και μεταβολή στη διατροφική συμπεριφορά. Πιο συγκεκριμένα, η μείωση των προσλαμβανόμενων θερμίδων πρέπει να γίνεται προσεκτικά ούτως ώστε να εξασφαλίζεται η μείωση του βάρους αλλά να παρέχονται και τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά στις κατάλληλες ποσότητες. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με το σχεδιασμό εξατομικευμένου διαιτολογίου από κάποιον διαιτολόγο. Όσον αφορά την άσκηση, συμβάλλει σημαντικά στην κατανάλωση ενέργειας. Εφόσον υπάρχει κίνηση , ο τύπος της φυσικής δραστηριότητας δεν έχει σημασία για την απώλεια κιλών. Επιπρόσθετα η άσκηση βελτιώνει το καρδιαγγειακό σύστημα, παρέχει ψυχολογική ευδιαθεσία και μπορεί να αυξήσει το βασικό ρυθμό καύσης των θερμίδων. Τέλος, οι μεταβολές στη συμπεριφορά είναι το κλειδί για τη διατήρηση του επιθυμητού σωματικού βάρους. . Η αποτυχία μεγάλου τμήματος του πληθυσμού που επιθυμεί να αδυνατίσει είναι ότι δε λαμβάνει υπόψη αυτό ακριβώς το στοιχείο. Το διαιτολόγιο είναι το εργαλείο που θέτει τις βάσεις για την υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών. Απαιτείται, όμως, ριζική αλλαγή του τρόπου ζωής, χωρίς ημερομηνία λήξης. Είναι γεγονός ότι το περιττό βάρος δημιουργεί ψυχολογικό και σωματικό πρόβλημα αλλά το ήμισυ της μάχης είναι η αναγνώριση του εναύσματος της υπερφαγίας και η αντιμετώπιση του. Η ενθάρρυνση για ουσιαστική αλλαγή της συμπεριφοράς απέναντι στο φαγητό παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Συνεπώς, στόχος είναι η προσαρμογή σε ένα νέο τρόπο διατροφής, διαφορετικό από τον αρχικό, και μπορεί να επιτευχθεί με την αργή και σταδιακή απώλεια των κιλών, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα τη μόνιμη αλλαγή της διατροφικής συμπεριφοράς.

Κλείνοντας θα πρέπει να τονιστεί ότι δεν υπάρχει ‘’ταχύ πρόγραμμα’’ για ένα ασφαλή και αποδοτικό έλεγχο βάρους. Σκοπός πρέπει να είναι η τροποποίηση των υπαρχουσών συνθηκών διατροφής και άσκησης. Ακόμη πιο σπουδαίο, οι συνήθειες αυτές θα πρέπει να αντικατασταθούν από νέες, υγιεινότερες συμπεριφορές και διαθέσεις.