Μιχάλης Βρεττός,Ειδικευόμενος ενδοκρινολόγος
ΓΝΑ «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο ΕΕΣ»
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης στην εποχή μας αποτελεί πλέον τεράστιο πρόβλημα για την δημόσια υγεία. Δεν θα ήταν καθόλου υπερβολή να πούμε ότι αρχίζει να παίρνει διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας αφού 150 εκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο πάσχουν από την νόσο και ο αριθμός αυτός αναμένεται να διπλασιαστεί μέχρι το 2025.Σύμφωνα με τις μετρήσεις, σε 10 μόλις χρόνια, από το 1990 ως το 2000 ο επιπολασμός του Διαβήτη αυξήθηκε κατά 49% ( !!! ) από 4,9% σε 7,3% και οι λόγοι είναι η αύξηση της παχυσαρκίας , τα ελαττωμένα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας και η υπερθερμιδική διατροφή η οποία αποτελείται κατά κύριο λόγο από συνθετικά επεξεργασμένα τρόφιμα. Όλα όσα δηλαδή χαρακτηρίζουν αυτό που κακώς λέμε «καλή ζωή».
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης όμως , το « ζαχαράκι», κάθε άλλο από αθώος είναι. Το αντίθετο. Με την πάροδο των χρόνων , αργά , σιωπηλά , χωρίς πόνο δηλαδή , αλλά σταθερά , προκαλεί σημαντικές, μόνιμες βλάβες σε πολλά όργανα και αφού καταστρέψει την ποιότητα της ζωής του ασθενή, δεν είναι λίγες οι φορές που τον οδηγεί στο τέρμα .
Να δούμε τις επιπλοκές πιο αναλυτικά.
ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ
Καρδιακή νόσος.
Η καρδιοπάθεια είναι η κύρια αιτία νοσηρότητας και θνητότητας των διαβητικών ασθενών. Η αθηροσκλήρωση των στεφανιαίων αρτηριών είναι 2-3 φορές πιο συχνή στους διαβητικούς όλων των ηλικιών. Το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου στους διαβητικούς παρουσιάζει βραχύτερη πενταετή επιβίωση και επιπλέκεται με μεγαλύτερη συχνότητα από καρδιογενή καταπληξία και καρδιακή ανεπάρκεια. Η καρδιακή ανεπάρκεια δεν προκαλείται αποκλειστικά από την στεφανιαία νόσο αλλά μπορεί να οφείλεται σε διαβητική μυοκαρδιοπάθεια που χαρακτηρίζεται από μεγαλοκαρδία και ελαττωμένη λειτουργικότητα της αριστερής κοιλίας. Ο κίνδυνος ανάπτυξης στεφανιαίας νόσου και καρδιακής ανεπάρκειας είναι μεγαλύτερος σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση παρά σε άνδρες.
Περιφερική αγγειακή νόσος.
Παρουσιάζεται με μεγαλύτερη συχνότητα στους διαβητικούς και η αθηροσκλήρωση των μεγάλων αγγείων εμφανίζει ταχύτερη εξέλιξη απ’ ότι στον υπόλοιπο πληθυσμό. Είναι διάχυτη και εκδηλώνεται κυρίως στο διχασμό της αορτής και των άλλων μεγάλων αγγείων. Οι κλινικές της εκδηλώσεις περιλαμβάνουν ισχαιμία των κάτω άκρων , ανικανότητα και κοιλιάγχη. Η γάγγραινα των άκρων ποδιών στους διαβητικούς είναι τουλάχιστον 30 φορές συχνότερη απ’ ότι στον γενικό πληθυσμό και σ’αυτό συμβάλλουν και η νόσος των μικρών αγγείων, η περιφερική νευροπάθεια με απώλεια της αίσθησης του πόνου και οι δευτεροπαθείς φλεγμονές μετά από μικροτραυματισμούς.
ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ
Ο διαβήτης αποτελεί την κύρια αιτία τύφλωσης στους ενήλικες ηλικίας 20-74 ετών, προκαλώντας πάνω από 15000 νέες περιπτώσεις κάθε χρόνο μόνο στις ΗΠΑ . Απώλεια της όρασης μπορεί να συμβεί με διάφορους τρόπους όπως
1) Η αυξημένη τριχοειδική διαπερατότητα μπορεί να οδηγήσει σε οίδημα της ωχράς.
2) Τα νεόπλαστα αγγεία που αναπτύσσονται σε απάντηση στην ισχαιμία του αμφιβληστροειδούς μπορεί να ραγούν και προκαλέσουν υαλοειδική αιμορραγία.
3) Τα νεόπλαστα αγγεία μπορεί να έλξουν τμήματα του αμφιβληστροειδούς και να προκαλέσουν αποκόλληση του.
4) Η σχετίζομε με παραγωγική αμφιβληστροειδοπάθεια νεοαγγείωση μπορεί να προκαλέσει γλαύκωμα.
Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια εξελίσσεται κατά στάδια και τελικά προσβάλει περίπου το 85% των ατόμων με διαβήτη ενώ υπάρχει ήδη μέχρι και στο 20% των ασθενών κατά την αρχική διάγνωση της νόσου. Τα δυο μάτια συνήθως προσβάλλονται στον ίδιο χρόνο.
Άλλα σχετιζόμενα με τον διαβήτη προβλήματα από τα μάτια είναι η αυξημένη εμφάνιση καταρράκτη και γλαυκώματος.
ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΝΕΦΡΟΠΑΘΕΙΑ
Η διαβητική νεφροπάθεια παρατηρείται στο 30-40% των ασθενών με διαβήτη τύπου1 και σε 10-20% με τύπου 2. Μπορεί να είναι «σιωπηλή» για 10-15 χρόνια και συνήθως εξελίσσεται κατά στάδια. Αρχίζει ως υπερδιήθηση, συνεχίζει ως μικρολευκοματινουρία, μακρολευκοματινουρία, μείωση του ρυθμού σπειραματικής διήθησης και μπορεί να καταλήξει σε τελικού σταδίου νεφρική ανεπάρκεια (συνηθέστερα στο διαβήτη τύπου 1).
ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΝΕΥΡΟΠΑΘΕΙΑ
Τα άτομα με διαβήτη βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης νευροπαθειών περιφερικού και αυτόνομου νευρικού συστήματος. Η περιφερική πολυνευροπάθεια συνοδεύεται από αισθητικά συμπτώματα όπως αιμωδίες ,πόνο, και υπεραισθησίες. Μπορεί να εμφανιστεί ως μονονευροπάθεια με αιφνίδιας εγκατάστασης πτώση του καρπού , πτώση του άκρου ποδιού ή παράλυση κρανιακού νεύρου. Η νευροπάθεια του αυτόνομου νευρικού συστήματος μπορεί να επηρεάσει πολλά όργανα και να οδηγήσει σε πληθώρα ανωμαλιών όπως δυσκινησία του οισοφάγου, δυσλειτουργία ακόμα και παράλυση της κύστης, στυτική δυσλειτουργία, γαστροπάρεση, δυσλειτουργία του λεπτού εντέρου (διαβητική διάρροια), ακράτεια κοπράνων, ανώμαλη παραγωγή ιδρώτα (ανιδρωσία ή υπεριδρωσία ) και καρδιακή δυσλειτουργία ( ορθοστατική υπόταση , ταχυκαρδία.
ΕΛΚΗ ΠΟΔΙΟΥ ( ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ )
Τα έλκη της πελματιαίας επιφάνειας του ποδιού οφείλονται στην παραμόρφωση από την προσβολή των μεσόστεων μυών και την αλλαγή της στατικής και πίεσης των κεφαλών των μεταταρσίων στην πελματιαία επιφάνεια. Η πίεση αυτή σε συνδυασμό με την μειωμένη προστατευτική αισθητικότητα προάγει τη νέκρωση των ιστών και την δημιουργία του έλκους. Η συχνή συνύπαρξη περιφερικής αρτηριακής νόσου και διαταραγμένης επούλωσης των τραυμάτων συνεισφέρουν στην ανάπτυξη και στη δυσμενή εξέλιξη των ελκών τα οποία συχνά επιπλέκονται από πολυμικροβιακή λοίμωξη θεραπεία είναι επίπονη και απαιτεί επαρκή αντιμικροβιακή αγωγή και χειρουργικό καθαρισμό ώστε η επούλωση να γίνει από τη βάση.
ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ
Οι λοιμώξεις του ουροποιητικού και του δέρματος είναι ιδιαίτερα συχνές και περισσότερο σοβαρές σε διαβητικούς ασθενείς, πιθανότατα εξαιτίας διαταραγμένης λειτουργίας του αμυντικού συστήματος του οργανισμού. Οι ασθενείς με διαβήτη είναι επίσης προδιατεθειμένοι σε αρκετούς τύπους ασυνήθιστων λοιμώξεων ( σπάνιες στο γενικό πληθυσμό μορφές μυκητιάσεων, κακοήθης εξωτερική ωτίτιδα, εμφυσηματώδης χολοκυστίτιδα, εμφυσηματώδης πυελονεφρίτιδα, νεκρωτική περιτονίτιδα κ.α. )
Όπως έχει ήδη αναφερθεί ο Σακχαρώδης Διαβήτης προκαλεί τις βλάβες του στον ανθρώπινο οργανισμό αργά και αθόρυβα, «σιωπηλά». Οι βλάβες αυτές είναι μόνιμες , πολύ σοβαρές και δύσκολα θεραπεύσιμες. Το μοναδικό ίσως όπλο για την αντιμετώπιση τους είναι η ΠΡΟΛΗΨΗ . Ότι λέγαν δηλαδή οι γιαγιάδες μας για των φρονίμων τα παιδιά. Αρκεί τα παιδιά αυτά όχι μόνο να μαγειρέψουν , αλλά να μαγειρέψουν σωστά και να φάνε σωστά, να διατηρήσουν χαμηλά το σάκχαρο τους, να αθληθούν και λιγάκι, να χάσουν κανά κιλό, να ρυθμίσουν την αρτηριακή τους πίεση και τα λιπίδια τους ,να κόψουν και το τσιγαράκι, για να καταφέρουν κι αυτά να γίνουν κάποτε γιαγιάδες και παππούδες. Να ‘χουν να λένε και ιστορίες για κάποιον ύπουλο τύπο ( Σακχαρώδη Διαβήτη νομίζω τον έλεγαν ) που τον ξεγέλασαν και δεν κατάφερε να τους βλάψει.
