Φόβος υπογλυκαιμίας. Φόβος η πραγματικότητα

Ποπης Βαρελη.Ψυχολογου.
Διαβητολογικο Κέντρο Γ.Ν.Α “ΠΟΛΥΚΛΙΝΙΚΗ”

Κύριο χαρακτηριστικό της υπογλυκαιμίας είναι το ότι,ανα πάσα στιγμή,μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια έλεγχου και επαφής με το περιβαλλον.Η απειλή αυτή είναι βέβαια πραγματική και ενδεχομένως αναποφευκτη,οσο προσεκτικός και αν είναι ο ασθενης.Στην αρχή όταν δεν έχει ακόμα την εμπειρία της υπογλυκαιμίας και του περιγράφουμε τι ενδεχομένως μπορεί να συμβει,έστω και αν παρουσιάζουμε τα πράγματα με ήπιο τρόπο,προκαλουμε κάποια ανησυχια.Συχνα ενώ έχουμε αναφέρει μόνο την εφίδρωση και μια ελαφριά ταχυπαλμία σαν εκδηλώσεις ,ακολουθεί το ερώτημα: “Αν χάσω τις αισθήσεις μου μπορεί και να μην συνελθω;Αν είμαι μόνος μου μπορεί και να πεθάνω;”

Το πόσο απειλητική θα είναι η υπογλυκαιμία σαν εμπειρία εξαρτάται και από το πώς εκδηλώνεται και τις συνθήκες της ζωής.Αν δηλαδή ο ασθενής έχει πρόδρομα συμπτωματα,παρουσιαζει ελαφρά εφίδρωση η εκδηλώνει αντικοινωνική συμπεριφορα,επιθετικοτητα η χάνει την επαφή με το περιβαλλον.Σημασια έχει το ποτέ παθαίνει τις υπογλυκαιμιες.Οι βράδυνες υπογλυκαιμίες σίγουρα είναι πολύ πιο απειλητικές κυρίως αν ο ασθενής ζει μόνος του.

Ο φόβος των υπογλυκαιμιών αποτελεί ένα πολύ μεγαλο χώρο μελέτης όλων όσοι ασχολούνται με τις ψυχολογικές επιπτώσεις του διαβήτη.Το τμήμα της Ιατρικής Μελέτης της Συμπεριφοράς του Πανεπιστήμιου της Virginia κατήρτισε μια κλίμακα μέτρησης του “φόβου υπογλυκαιμίας”.Η κλίμακα αυτή έγινε σαν ερευνητικό και κλινικό εργαλειο,για να μετρήσει τον φόβο που έχει ο ινσουλινοεξαρτωμενος ασθενής στο ενδεχόμενο να πάθει υπογλυκαιμία.

Η κλίμακα αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη καταγραφή των αιτιών κακής ρύθμισης σακχάρου αίματος.Η κακή μεταβολική ρύθμιση μπορεί,στη προκείμενη περιπτωση,να οφείλεται στη προσπαθεια αποφυγής υπογλυκαιμίας.Το ίδιο αυτό εργαλείο μπορεί να ανιχνεύσει και τα άτομα που παρουσιάζουν υψηλό κίνδυνο εμφάνισης υπογλυκαιμικών επεισοδίων αλλα δεν ανησυχούν καθόλου γι’αυτό,δηλαδή τα άτομα που παρουσιάζουν άρνηση του κίνδυνου.

Δίνεται στον ασθενή μια λίστα από 10 πράγματα,που συνήθως κάνουν όσοι έχουν διαβήτη προκείμενου να αποφύγουν την υπογλυκαιμία, και τους ζητείται να σημειώσουν τι κάνουν από αυτά οι ίδιοι καθημερινά για να μην πάθουν υπογλυκαιμία.Στο διαβαθμισμενο αυτό ερωτηματολογιο ο ασθενής καλειται να σημειώσει το τι κάνει σε κλίμακα 0-4 (ποτέ,σπανια,
καμία φορα,συχνα,πάντα).

Σημαντική είναι η διάκριση ανάμεσα στο φόβο των υπογλυκαιμιών και στη φοβια.Στο σχήμα μπορεί να δει κανείς με γραφική παράσταση τη σχεση υπογλυκαιμίας/κίνδυνος εμφάνισης
υπογλυκαιμίας.

Διαπιστώνει λοιπόν κανείς ότι η τακτικη του “προτιμάω να έχω το σάκχαρο μου κάπως ψηλότερα αν πρόκειται να μείνω μόνος” είναι αιτιολογημένη αν πρόκειται για άτομο που έχει υψηλό κίνδυνο εμφάνισης υπογλυκαιμίας.Αν όμως υιοθετείται από κάποιον με χαμηλό συντελεστή κίνδυνου,τοτε αυτή η συμπεριφορά είναι μάλλον αποτέλεσμα φοβίας.

Θα πρέπει πάντως να συνειδητοποιήσουμε ότι το αν το άτομο με διαβήτη έχει μαζί του πάντα ζάχαρη η όχι,αποτελεί μια έκφραση πολύπλοκης Συμπεριφοράς και ψυχολογικής τοποθέτησης και ότι ενδεχομένως δεν πρόκειται για μια παράλειψη.