Οι γιορτές των Χριστουγέννων φέρνουν στην επιφάνεια δύο θέματα που απασχολούν τους ανθρώπους που ετοιμάζονται να γιορτάσουν τη γέννηση του Κυρίου και την είσοδο του νέου χρόνου. Το ένα είναι η διασκέδαση που σχετίζεται με την άνεση ελεύθερου χρόνου και τη σχετική οικονομική ευχέρεια λόγω του περιώνυμου «δώρου». Το άλλο είναι το αίσθημα της μοναξιάς που σε μερικά άτομα γίνεται ιδιαίτερα αισθητό τη περίοδο αυτή.
Φαινομενικά είναι περίεργο να αισθάνεται κανείς μοναξιά σε μια περίοδο όπου κυριαρχεί η αδελφοσύνη, η αγάπη, η προσφορά, η συντροφικότητα και οι ποικίλες εκδηλώσεις κοινωνικές και θρησκευτικές που σαν στόχο έχουν να φέρουν τους ανθρώπους κοντά τον έναν με τον άλλον. Όμως όλες οι κοινωνιολογικές έρευνες δείχνουν ότι το πρόβλημα της μοναξιάς, που δυστυχώς στην εποχή μας έχει αποκτήσει ενδημικές διαστάσεις, όχι μόνο οξύνεται τη περίοδο των εορτών αλλά οδηγεί και σε παθολογικές συμπεριφορές που αυξάνουν κατακόρυφα τις ανάγκες για ψυχολογική η ακόμη και ψυχιατρική φροντίδα.
Υπάρχει μία τάση να αποδίδουμε τα αίτια της μοναξιάς σε εξωγενείς παράγοντες. Ένας νοιώθει μοναχός όταν για διάφορους εξωτερικούς λόγους δεν έχει σύντροφο, φίλους, συγγενείς, παρέα. Ξέρουμε όμως όλοι από τις εμπειρίες της ζωής ότι αυτή είναι μία επιπόλαιη θεώρηση του προβλήματος και ότι το πρόβλημα της μοναξιάς είναι πιο σύνθετο.
Πολλοί νοιώθουν μόνοι ακόμη και όταν έχουν ανθρώπους γύρω τους ενώ άλλοι νοιώθουν αυτάρκεις και ικανοποιημένοι με τη συντροφιά του εαυτού τους. Η παρουσία και μόνο ανθρώπων γύρω μας δεν σημαίνει αυτόματα και επικοινωνία η δε απουσία δεν αποκλείει τη συναισθηματική πλήρωση που μπορεί να επιτυγχάνεται με τη πνευματική εργασία, τη δημιουργική απασχόληση η την επαφή μας με τη τέχνη.
Η μοναξιά είναι η προσωπική αίσθηση της απομόνωσης που νοιώθουμε όταν δεν μπορούμε να καλύψουμε τη συναισθηματική μας ανασφάλεια δημιουργώντας γέφυρες δημιουργικής επικοινωνίας με τους συντρόφους μας η και με τον εαυτό μας.
Πολλές φορές όμως νοιώθουμε μοναξιά όχι γιατί δεν έχουμε συντρόφους αλλά γιατί δεν έχουμε φροντίσει, συνειδητά η ασυνείδητα, να ανοίξουμε η να διατηρήσουμε τους διαύλους επικοινωνίας ανοιχτούς μαζί τους. Αυτή είναι και η μεγάλη πρόκληση γιατί απαιτεί μεγάλη και συνεχή προσπάθεια και κυρίως επίγνωση της συναισθηματικής προσφοράς προς εμάς του ανθρώπου με τον οποίο επικοινωνούμε. Η μοναξιά μπορεί να έλθει πολλές φορές όχι γιατί χάνουμε το σύντροφό μας αλλα γιατί έχουμε παύσει να επικοινωνούμε μαζί του. Ισως λοιπόν στη Θεική παραίνεση «Αγαπάτε αλλήλους» θα έπρεπε να προστεθεί και η συμβουλή «Επικοινωνείτε με αλλήλους ».
Η αγάπη και η επικοινωνία μπορούν να μας λυτρώσουν από το φάσμα της μοναξιάς ιδιαίτερα μάλιστα σε μια εποχή πού ενώ χαρακτηρίζεται κατ’εξοχήν επικοινωνιακή αδυνατεί να καλύψει τα κενά επικοινωνίας με τους γύρω μας αλλά και με τον εαυτό μας.
Κώστας Φαινέκος
