Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών

Νεκταρία Παπαδοπούλου, Ενδοκρινολόγος, [email protected]

Το Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (ΣΠΩ) εμφανίζεται σε ένα ποσοστό 1%-5% του γενικού γυναικείου πληθυσμού. Το 5%-10% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας διαγιγνώσκονται με το σύνδρομο, ενώ η συχνότητα διάγνωσης ανέρχεται σε 20%-50% μεταξύ των γυναικών με διαταραχές κύκλου.

Το σύνδρομο χαρακτηρίζεται από ανωοθυλακιορρηξία ή /και kλινικό ή βιοχημικό Υπερανδρογονισμό ή/και πολυκυστική μορφολογία ωοθηκών. Προ της διάγνωσης του συνδρόμου είναι σημαντικό να αποκλειστούν άλλες γνωστές διαταραχές που προκαλούν υπερανδρογοναιμία, καθώς και νόσοι όπως η υπερπρολακτιναιμία, η θυρεοειδική δυσλειτουργία, η μη κλασική συγγενής υπερπλασία των επινεφριδίων (late-onset CAH), το συνδρομο Cushing καθώς και οι όγκοι των ωοθηκών και των επινεφριδίων που παράγουν ανδρογόνα.

Οι κλινικοί φαινότυποι PCOS διακρίνονται σε:

  1. Υπερανδρογονισμός, αραιομηνόρροια, πολυκυστικές ωοθήκες
  2. Υπερανδρογονισμός, αραιομηνόρροια
  3. Υπερανδρογονισμός, φυσιολογικός κύκλος, πολυκυστικές ωοθήκες
  4. Αραιομηνόρροια, πολυκυστικές ωοθήκες, φυσιολογικά ανδρογόνα, όχι δασυτριχισμός, όχι ακμή, όχι αλωπεκία

Το ΣΠΩ συσχετίζεται με κάποιους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου όπως:

  • Παχυσαρκία η οποία εμφανίζεται στο 30-80% των γυναικών με ΣΠΩ και είναι κεντρικού τύπου.
  • Δυσλιπιδαιμία (πχ. χαμηλή HDL, υψηλά τριγλυκερίδια με συχνότητα 70%)
  • Αρτηριακή υπέρταση
  • Αντίσταση στην ινσουλίνη ( πχ. Διαταραχή μεταβολισμού γλυκόζης, Υπεργλυκαιμία νηστείας, Διαταραχή ανοχής γλυκόζης, ΣΔ2)
  • Άλλους παράγοντες κινδύνου (υψηλά επίπεδα ομοκυστεϊνης, CRP, PAI-1, ινωδογόνου, ενδοθηλίνης-1, WBC, δεικτών οξειδωτικού στρες)

Το ΣΠΩ ενδέχεται να εμφανιστεί αρχικά με πρώιμη αδρεναρχή η οποία χαρακτηρίζεται από ανδρογονοεξαρτώμενη τριχοφυία σε ηλικία μικρότερη των 9 ετών και οφείλεται σε υπερέκκριση επινεφριδικών ανδρογόνων. Τα κορίτσια με πρώιμη αδρεναρχή παρουσιάζουν αυξημένη συχνότητα διαταραχών εμμήνου ρύσεως, ωοθηκικής υπερανδρογοναιμίας, δυσλιπιδαιμίας, παχυσαρκίας και αντίστασης στην ινσουλίνη.
Η πρώιμη αδρεναρχή και η αντίσταση στην ινσουλίνη προηγούνται της ανάπτυξης της ωοθηκικής υπερανδρογοναιμίας. Παράγοντες κινδύνου θεωρούνται η ενδομήτρια καθυστέρηση της ανάπτυξης καθώς και χαμηλό σωματικό βάρος γέννησης.

Θεραπεία

Η θεραπεία του ΣΠΩ εστιάζεται:

  • στα εμφανισιακά προβλήματα (πχ. ακμή, δασυτριχισμός)
  • Τη χρόνια ανωοθυλακιορρηξία, τις δυσλειτουργικές αιμορραγίες της μήτρας και την υπογονιμότητα
  • Τις μεταβολικές και καρδιαγγειακές επιπλοκές

Η θεραπευτική αγωγή ξεκινά με τον έλεγχο του σωματικού βάρους σε συνδυασμό με την αύξηση της σωματικής δραστηριότητας. Η φαρμακευτική αγωγή είναι εξατομικευμένη και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως την κλινική εικόνα, την ηλικία, τη συννοσηρότητα με άλλες ασθένειες, αλλά και τους στόχους της θεραπείες.

Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να είναι τα αντισυλληπτικά δισκία ή ευαισθητοποιητές ινσουλίνης (μετφορμίνη, ισομερή ινοσιτόλης).

Σημείωση εκδότη: Το άρθρο αποτελεί εκλαικευμένη προσαρμογή ομιλίας της ενδοκρινολόγου, καθηγήτριας ΕΚΠΑ, Ειρήνης Λαμπρινουδάκη, η πλήρης ομιλία της οποίας θα αναρτηθεί σε επόμενο τεύχος στο τμήμα «εξειδικευμένη γνώση».